Çin’in kuzeydoğusundaki Çangçun kentinde bir hava gösterisi provasındaki iki uçan arabanın havada çarpışması, elektrikli dikey kalkış-iniş (eVTOL) operasyonları ve Kentsel Hava Hareketliliği (UAM) ağlarının güvenliği üzerine yeni tartışmalar başlattı.
Olayın Detayları
-
16 Eylül 2025’te, XPeng AeroHT tarafından üretilen iki eVTOL, Çangçun Hava Gösterisi için yapılan formasyon provasında çarpıştı.
-
Nedeni, iki araç arasındaki yetersiz mesafe olarak raporlandı. Araçlardan biri gövde hasarı aldı ve inişten sonra alev aldı.
-
Pilotlardan biri yaralandı, ancak hayati tehlikesi bulunmuyor. Seyircilerden ya da yerdekilerden yaralanan olmadı.
Neden Önemli?
Bu kaza, eVTOL’lerin testlerden çıkıp halka açık gösteri ve operasyonlara geçtiği noktada karşılaşılan gerçek riskleri gözler önüne serdi:
-
Formasyon Uçuşu ve Mesafe
Yakın mesafe uçuşları hata payını büyütüyor. Küçük bir hesaplama hatası bile çarpışmalara yol açabiliyor. -
Düzenleme ve Operasyonel Kontrol
eVTOL sayısı arttıkça hava sahası yönetimi, seyrüsefer standartları, pilot eğitimi ve acil durum protokollerinin düzenleyici çerçeveleri de gelişmeli. -
Kamu Güveni ve Algı
Bu tür olaylar, halkın ve regülatörlerin uçan araçlara dair güvenini etkiliyor. UAM’in yaygınlaşması için güvenlik algısı kritik. -
Teknik Güvenilirlik
Araçlardan birinin yangın çıkarması, yapısal dayanıklılık, iniş güvenliği ve acil durum yönetiminin geliştirilmesi gerektiğini gösteriyor.
XPeng AeroHT’nin Açıklaması ve Gelişmeler
-
XPeng AeroHT, tüm ekip üyelerinin güvende olduğunu duyurdu ve soruşturmanın devam ettiğini açıkladı.
-
Şirket, küresel açılımına hız veriyor. En son, “X3-F” modeli için Birleşik Arap Emirlikleri’nde özel uçuş izni aldı.
UAM ve eVTOL Güvenliği İçin Sırada Ne Var?
-
Daha Katı Gösteri Protokolleri: Formasyon uçuşları için güvenlik mesafeleri sıkılaştırılmalı.
-
Pilot Eğitimi: Manuel ve otomatik kontrol, çarpışma önleme, acil iniş konularında standartlar yükseltilmeli.
-
Düşük İrtifa Hava Sahası Düzenlemeleri: UAM operasyonları için net kurallar oluşturulmalı.
-
Şeffaf Raporlama: Olayların sonuçları kamuoyuyla paylaşılmalı.
Çangçun’daki bu kaza, uçan arabaların geleceğinin yalnızca teknolojik değil; aynı zamanda operasyonel, düzenleyici ve insani faktörlere de bağlı olduğunu hatırlatıyor. UAM’in ölçeklenmesi için her uçuş, her izin ve her manevra güven inşa etmeli.